Voor vader en zoon Gerrit en Rienus van ‘t Eind plaatsten we herdenkingsstenen in 2017. Nu is er ook een unieke plaquette met de foto’s van vader en zoon en een beknopte omschrijving van de gebeurtenis. De plaquette staat bij het huis aan de Snouckaertlaan 70. Namens de familie van ‘t Eind vertelt Gerrit zijn kleinzoon Bas van ‘t Eind: “Jullie herdenkingsstenen leiden tot mooie reflecties, ook zo lang na de oorlog. Laten we vooral blijven werken aan ‘Dit nooit weer!’. En dat doen jullie! Dank daarvoor.”
Hieronder de toespraak van Bas van ‘t Eind uitgesproken bij de onthulling van de plaquette voor Gerrit en Rienus van ’t Eind.
Beste aanwezigen,
Bij de onthulling van deze plaquette wil ik namens mijn familie een paar woorden wijden aan wat er toen gebeurd is en wat dat heeft betekent. En wat deze plaquette voor ons betekent, nu.
Drieënzeventig jaar geleden, kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog, op 23 april 1945, werden Gerrit van ’t Eind en zijn zoon Rienus door de Duitsers geëxecuteerd. Hier sta ik, als kleinzoon van Gerrit van ’t Eind. De aandacht voor mijn opa en mijn oom is roerend en troostend voor mij en mijn familie.
Vijf dagen gevangenschap en martelingen, eindigend in de moord op Gerrit en Rienus van t Eind en nog vier anderen. Die dagen hebben het leven van velen na hun ingrijpend en onuitwisbaar beïnvloed. Die vijf dagen zijn begonnen met hun arrestatie hier op deze plek waar wij nu staan.
Ik heb me meermalen gerealiseerd dat grote moed en intense liefde tussen vader en zoon doorslaggevend moet zijn geweest. Want stelt u zich eens voor: samen in gevangenschap, beiden ernstig gemarteld en de zoon heeft een belangrijk geheim en dat weet de beul. De beul wil het weten….. Rienus heeft het niet verteld. We weten dat zo zeker omdat wij anders hier niet hadden gestaan. Eén van die geheimen was mijn moeder en haar hele gezin. Zij zaten in het verzet en gaven de resultaten van de spionage van Rienus en zijn groep door aan de geallieerden.
Tegelijk met Gerrit en Rienus van ’t Eind zijn ook zijn groepsleden Gorter, Waalewijn en de verzetsmannen Rogaar en Jonkman vermoord. Elk jaar leggen we een bloemenketen tussen hun graven. Om hen in de liefde voor de vrijheid en rechtvaardigheid te verenigen en onze dankbaarheid te betonen. Inmiddels zijn daar ook de graven van mijn oma, mijn tante en mijn vader bijgekomen. Het verdriet was immens en de impact op hun levens evenzo. En hoe ouder deze generaties werden, des te harder liet het gemis zich voelen.
Ik weet nog zo goed hoe mijn vader brak, zo’n 15 jaar geleden. Mijn dochter vroeg hem, in het kader van een werkstuk voor de middelbare school, te vertellen wat er toch gebeurd was op de dag zelf en de dagen erna. Wat wist hij nog? We moesten hem onder de hoede van mijn moeder achterlaten, compleet gebroken. Uiteindelijk heeft hij het kunnen vertellen aan een journalist. En pas daarna aan ons, zijn eigen kinderen.
Het heeft dingen kapot gemaakt. Het heeft de relaties in de familie op grote spanning gezet. En ach, het is allemaal zo begrijpelijk vanuit de emotionele klap, die ieder op z’n eigen manier heeft meegenomen uit deze ene week in april 1945. Maar wat is het toch verdrietig dat een familie breekt als je elkaar juist nodig hebt. Elke keer dat ik een oorlog in het nieuws kon volgen, zoals Vietnam, Bosnië, Irak en nu weer Syrië, besefte ik me dat ook daar weer mensen voor 100 jaar zullen lijden onder de gevolgen van het geweld.
Helaas staan Gerrit en Rienus niet alleen. Als je in de straten hier om ons heen rondloopt, struikel je over deze herdenkingssteentjes in het trottoir. Bij de steenlegging, 23 mei 2017, werd me pas duidelijk hoeveel mensen alleen al in deze wijk zijn afgevoerd. Allemaal verhalen zoals van ons, allemaal getekende families.
“Dit nooit weer” heeft een enorme lading voor ieder van ons allemaal gekregen. Het heeft ons ook geïnspireerd in ons leven. Werken aan de wederopbouw, werken aan een zuivere en betrouwbare overheid, werken aan een rechtvaardige wereld. We hebben allen onze eigen vertaling gemaakt. De centrale thema’s zijn echter steeds vrijheid en gerechtigheid.
We vinden het bijzonder dat de Socialistische Partij Amersfoort dit initiatief heeft genomen en deze plaquette heeft voorbereid. De zorgvuldigheid heeft ons geraakt. Dat we hier eensgezind staan, terwijl we allemaal andere politieke keuzen maken, is dat niet dé illustratie dat we iets hebben bereikt waar zij zo voor vochten? Want vanuit allerlei verschillende inspiratiebronnen streven we allen naar één ding: vrijheid en gerechtigheid. En wij weten allemaal, hoezeer daar heldenmoed voor nodig is. Van de gewone man en vrouw, zoals u en ik, zoals Gerrit en Rienus.
Dank u wel.
No Comment