Adrianus Johannes Buijens

Adrianus Johannes Buijens wordt op 1 oktober 1917 geboren in Bergen op Zoom, als tweede zoon van Cornelis Buijens, van beroep timmerman, en Cornelia van Eekelen. Zijn ouders noemen hem Jan. Hun eerste kind, Johannes,  geboren op 15 december 1915, overleed slechts vier maanden oud op 4 maart 1916. Op 26 juni 1920 wordt opnieuw een zoon geboren waarvan we slechts weten dat hij ten tijde van de dood van Adrianus Johannes al overleden was. In 1923 verhuist het gezin naar Halsteren. 

Door omstandigheden thuis verblijft Jan enkele jaren in voogdij-instellingen, eerst in Heer (Zuid-Limburg) en vervolgens in Doetinchem (Kruisberg). In 1936 verhuist hij naar het Rijksopvoedingsgesticht (ROG) aan de Utrechtseweg te Amersfoort. Na zijn militaire dienst woont hij ten slotte aan de Schimmelpenninckkade nr. 50. Jan wordt net als zijn vader en zijn medebewoner H.A. Kalleveen van beroep timmerman. Hij blijft ongehuwd.

Verzet: De Ordedienst

Voor informatie over het verzetswerk van Buijens zijn we vooral aangewezen op de oorlogskroniek  van Joop Bloemhof over de oorlog in Amersfoort. Bloemhof weet ons te vertellen dat Buijens actief is in De Ordedienst (OD) waarvan de Amersfoortse afdeling in augustus 1940 is opgericht tijdens een geheime bijeenkomst in het Christelijk Militair Tehuis aan de Langebeekstraat. Ongeveer 20 mannen sluiten zich er bij aan. De lokale OD  houdt zich bezig met spionage, zoals het in kaart brengen van het vliegveld Soesterberg, en het verzamelen van wapens en munitie. Volgens Bloemhof hebben sommige militairen na de capitulatie hun wapens verstopt of begraven in de infanteriekazerne in Amersfoort. De belangrijkste taak is echter het verzamelen van inlichtingen over de vijand voor de regering in ballingschap in Engeland. Ook is gewapend verzet gepleegd. De OD bestaat vooral uit (oud-) militairen. Ze vergaderen in de commandopost van de Luchtbescherming onder de Onze Lieve Vrouwetoren. De groep is echter door verraad geen lang leven beschoren. Ook de arrestatie van Buijens is onder meer hiervan het gevolg.

Arrestatie en executie

Bloemhof schrijft hierover het volgende: “Een van de OD-leden, de timmerman A.J. Buijens, was al meermalen door het hek om de kazerne gekropen om naar wapens te zoeken. Op een avond vond hij een geladen Lugerpistool. Hij zocht verder maar werd betrapt. Op zijn vlucht werd hij achtervolgd door een patrouille en bij het Belgisch Monument werd er op hem geschoten. Buijens schoot terug met zijn Luger en wist te ontkomen.” Ook lezen we bij Bloemhof dat Buijens, alvorens naar zijn huis aan de Schimmelpenninckkade te gaan, de Luger verstopt achter het Rijksopvoedingsgesticht aan de Utrechtseweg, de plek waar Jan enkele jaren terug verbleef en dus goed bekend is. Kort daarna wordt hij op 25 februari 1942 gearresteerd, “(…) wegens het bezit van vuurwapens en het plegen van geweld tegen een Duitse politie-agent”.

In afwachting van zijn terechtstelling zit Jan Buijens in de gevangenis in Scheveningen (het ‘Oranjehotel’)
Op 13 juni 1942 is hij, samen met de twee Engelandvaarders Willem Hienekamp en de joodse Jacob Tobias Poppers, gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte in Wassenaar.

Bidprentje met bemoedigende tekst

Bidprentje van Adrianus Johannes Buijens

Begin 2024 is Jans bidprentje gevonden met een bemoedigende tekst voor zijn ouders. Hij schrijft daarin, kort voor zijn executie: “Lieve ouders, een laatste kort briefje van mij, ik weet niet of u er reeds mede op de hoogte bent dat mijn vonnis uitgevoerd zal worden. Ik kan mij reeds indenken, dat het ontzettend zwaar voor u zal zijn, wees echter flink. God heeft het zo gewild, het is voor mij niet erg, ik vind het heerlijk naar O.L. Heer te gaan. Beschouwt u het ook als zodanig. Maar ik weet dat het voor diegenen die achter blijven zwaarder is dan voor mij; bid u maar veel, dat heeft ook mij kracht gegeven (…). Over een paar uur zal het gebeurd zijn, dan ben ik bij O.L. Heer (…). Dag Moeder, dag Pa, heel veel liefs van Jan”.

Herbegraven en herdacht

Na de oorlog, op 1 maart 1946, wordt Jan, officieel Adrianus Johannes, aanvankelijk herbegraven op de Rooms-Katholieke Begraafplaats in Bergen op Zoom. In 1952 voorziet de Oorlogsgravenstichting zijn graf van een gedenksteen. Hier is overleg over gevoerd met de naaste familie van Jan. Zijn ouders zijn weliswaar nog in leven, maar het verlies van hun laatste zoon is een te grote schok. De correspondentie over herbegrafenis laten ze daarom over aan een neef.

In 1971 wordt zijn stoffelijk overschot op verzoek van de Oorlogsgravenstichting bijgezet op het Nederlands Ereveld te Loenen in Apeldoorn. Behalve op het monument voor verzetsstrijders in de wijk Rustenburg, Amersfoort, wordt de naam van Adrianus Johannes Buijens vermeld op een plaquette in zijn geboorteplaats Bergen op Zoom en het monument in zijn voormalige woonplaats Halsteren. 

Dank aan de familie Kalleveen voor delen van herinneringen en het bidprentje.