Esther Nieweg-Cohen

Hier woonde Esther Nieweg – Cohen, geboren op 9 november 1911 in Breda. Esther is de oudste dochter van Barend Cohen, geboren op 25 september 1883 in Gent, België en van Anna Levie, geboren op 26 mei 1886 in Breda. Dat Barend Cohen in Gent geboren wordt, is puur toeval. Zijn vader Samuel Cohen is afkomstig uit Breda, maar als reizend koopman verblijft hij voor korte tijd in Gent als Barend ter wereld komt. Esther wordt geboren aan de Haagdijk 43 in Breda. Haar vader is dan borstelmaker van beroep, waarschijnlijk in de fabriek van Mozes Philip Cohen aan de Haagdijk.

De eerste jaren is Esther nog alleen met haar vader en moeder, maar na enkele jaren wordt het gezin uitgebreid. Op 30 januari 1914 komt Samuel ter wereld, de oudste broer van Esther. Broer Maurits volgt na enkele jaren (7 juni 1918), dan komt er een zusje: Elisabeth (5 december 1920) en als laatste komt Leo ter wereld op 26 oktober 1924. Het gezin Cohen telt dan 5 kinderen en woont inmiddels aan Visserstraat 3b in Breda.

Muziek, toneel en politiek

Vader Cohen is intussen een bekende figuur in Breda. Hij is actief als bestuurslid voor muziekvereniging Kunst aan het Volk en toneelvereniging Onze Vrije Uren. Daarnaast is hij vanaf 1921 gemeenteraadslid voor de SDAP in Breda. Die functie zal hij tot 1941 blijven uitvoeren. Esther lijkt op te groeien in een gezin waar zowel politiek, als ook muziek en cultuur een grote rol spelen.

Cohen’s Gelukskantoor

Vanaf 1926 woont de familie Cohen aan Cingelstraat 4. Daar heeft vader Cohen een eigen kantoor als loterijagent, bekend onder de naam Cohen’s Gelukskantoor. Op 20 november 1930 wordt middels een advertentie voor het eerst melding gemaakt van Cohen’s Gelukskantoor aan Cingelstraat 4 in het Dagblad van Noord-Brabant.

Handelsschool

Intussen groeit Esther op tot een jonge vrouw. Zij gaat naar school en volgt vanaf 1925 de Middelbare Handelsavond School. Op 30 juli 1931 staat in Het Dagblad van Noord Brabant aangekondigd dat Esther Cohen haar diploma van de vijfjarige cursus Middelbare Handelsavondschool heeft behaald. Zij volgt daarvoor onder andere de vakken Duits en Engels. Esther is dan 19 jaar oud.

Het Wonder van Breda

In 1931 verhuist een jongeman, genaamd Louis Nieweg, naar Breda. Louis woont aan Haagdijk 239a. Aanvankelijk is Louis etaleur. Zo is hij althans vanuit Amersfoort in Tilburg begonnen. Maar het ondernemerschap lijkt Louis in het bloed te zitten. Op 11 september 1931 opent Louis in Breda een speciaalzaak op het gebied van o.a. gereedschappen, radio en elektriciteit, met de naam Het Wonder van Breda, gevestigd aan de Tolbrugstraat 28.

Verloving aangekondigd

Waar Louis en Esther elkaar precies ontmoeten is niet duidelijk. Maar korte tijd na Louis’ verhuizing naar Breda, wordt op 12 februari 1932 middels een kleine advertentie in de krant de verloving tussen Esther Cohen en Louis Nieweg aangekondigd. De adressen die in de advertentie genoemd worden, zijn Haagdijk 239a en Cingelstraat 4 in Breda. Het huwelijk wordt twee jaar later op 21 februari 1934 voltrokken in Breda in het bijzijn van Esthers beide ouders en Louis’ vader.

Opening het Wonder van Amersfoort

Hoe lang Louis precies in Breda blijft werken is niet bekend. Op 3 oktober 1933 opent hij in Amersfoort aan de Utrechtsestraat 38 Het Wonder van Amersfoort. Aangenomen kan worden dat Esther en Louis na het huwelijk in Amersfoort gaan wonen aan de Utrechtsestraat 38. Vermoedelijk komt hiermee een einde aan Het Wonder van Breda. Het jonge stel krijgt al snel na de huwelijksvoltrekking nageslacht. Op 5 december 1934 komt Benjamin Nieweg ter wereld. Na Benjamin komen er geen andere kinderen meer in het gezin Nieweg.

Laatste adres

Vanaf maart 1937 staat de familie Nieweg op Westsingel 9a in Amersfoort ingeschreven. De woningkaart van dit adres laat zien dat de familie Nieweg in maart 1937 verhuist van Utrechtsestraat 38 naar Westsingel 9a. Louis woont daar in elk geval tot 7 december 1942. Op dit adres woont ook stadgenoot Jozef Haagman.

Actief verenigingsleven

Zowel Esther als Louis zijn actief in het Amersfoortse verenigingsleven. Esther is lid van de kascommissie voor Nut en Genoegen. Begin 1940 wordt zij officieel aangesteld. Mevrouw Peper-Eschwege wordt aangewezen als reservelid. Voor sportclub Noar Chazak is Esther werkzaam als secretaresse. Lang zullen de activiteiten van Esther binnen het verenigingsleven echter niet duren. Vanaf 1941 nemen de anti Joodse maatregelen in Amersfoort, net als in de rest van Nederland, met een rap tempo toe. Joodse verenigingen worden verboden. Dit is slechts één van de vele beperkingen voor Joodse mensen.

Als eerste opgepakt

In een hele korte tijd komt een tragisch einde aan de levens van het jonge gezin Nieweg – Cohen. De bestemming van het gezin Nieweg is V.O.W.: Vertrokken Onbekend Waarheen. Op 4 augustus 1942 wordt Esther opgepakt en overgebracht naar Westerbork. Daar vandaan gaat zij op 7 augustus op transport naar Auschwitz. Op 30 september 1942 wordt Esther Nieweg-Cohen vermoord in Auschwitz. Zij is dan nog maar 30 jaar. Hoe en waarom zij als eerste is opgepakt, zullen we misschien wel nooit weten.

Gezin en familie

Het verdriet voor zoon Benjamin Nieweg, die in december 1942 nog maar acht jaar oud is, zal immens groot zijn. Zijn moeder is er niet meer. Wacht hem hetzelfde lot? Echtgenoot Louis Nieweg wordt in Rotterdam gearresteerd. Esther haar ouders Barend Cohen en Anna Cohen-Levie zijn op 9 april 1943 in Sobibor vermoord. Barend was maar 59 jaar. Anna was pas 56 jaar. Ook haar broers en zus ontkomen niet:

• Samuel Cohen is op 21 mei 1943 vermoord. Hij was slechts 29 jaar.
• Maurits Cohen is op 9 april 1943 in Sobibor vermoord. Hij was slechts 24 jaar.
• Elisabeth Haas-Cohen is op 9 april 1943 in Sobibor vermoord. Zij was slechts 22 jaar.
• Leo Cohen is op 30 november 1943 in Dorohucza vermoord. Hij was slechts 19 jaar.