Israël van Zuiden

Israël van Zuiden, de middelste zoon van Salomon van Zuiden en Marchien Kan (Khan), komt op 30 november 1886 in Nieuw Amsterdam (gemeente Emmen) ter wereld. Israël, ook wel Isse genoemd, zit tussen zijn broers Jacob en Joseph in. Joseph overlijdt nog voor hij zes jaar oud is. Isse’s vader leeft dan al niet meer. Zijn moeder hertrouwt later met Levie ten Brink, met wie ze nog drie kinderen krijgt. 

Van manufacturier tot ondernemer

Leo en Edo van Zuiden (Bron: Fam. van Zuiden)

Isse groeit op in Emmen. Hier trouwt hij ook op 4 april 1913 met Sarina (Serine) Kats uit het naburige Sleen. Samen krijgen ze 2 zonen: Levie (Lex) in 1914 en Everhard (Edo) in 1918. Op aktenummer 70 van het Huwelijksregister 1913 van Emmen staat dat Isse ‘manufacturier’ is. Acht jaar later zijn die manufacturieractiviteiten – in navolging van zijn broer Jacob, die een ‘Heeren, Kinderkleding en Modemagazijn’ heeft in de Langestraat in Amersfoort – door Isse omgezet in een fraaie winkel in dameskleding aan de Varkensmarkt 9 met de naam ‘Mantelmagazijn De Adelaar’.

Gevangene nr. 140

Vijftien jaar later vallen de Duitsers Nederland binnen. Al snel wordt Isse geconfronteerd met de reeksen aan anti-semitische maatregelen die de bezetter uitvaardigt. Hij wordt opgepakt als een paar nazi’s zien dat hij het hakenkruis verwijdert dat op zijn winkeldeur is gekalkt en komt als één van de eerste gevangenen in Kamp Amersfoort – gevangene nr. 140 – terecht. De behandeling in Kamp Amersfoort is wreed en als hij na zes weken vrijkomt, is hij er slecht aan toe. Korte tijd later wordt hij opnieuw opgepakt, en wéér gaat hij naar Kamp Amersfoort. Door een gewelddadige behandeling in de beruchte ‘rozentuin’ van het kamp overlijdt Israël van Zuiden hier op 15 mei 1942 om 9.30 uur, 55 jaar oud. 

Aan de familie overgedragen

De dagrapporten van Kamp Amersfoort vermelden dat zijn lichaam op 20 mei om 12:00 uur ‘uit het kamp is gebracht’ en aan de familie is overgedragen. Vermoedelijk heeft Jules Frank, voorzitter van het Joodse Begrafeniswezen in Amersfoort, die dag het stoffelijk overschot uit het Kamp Amersfoort opgehaald. Isse is door zijn familie begraven op de Nieuwe Israëlitische begraafplaats aan de Soesterweg in Amersfoort.

Het Mantelmagazijn in en na de oorlog

Het echtpaar dat al voor de oorlog in dienst was bij Isse’s Mantelmagazijn ‘De Adelaar’ heeft de zaak in de oorlog draaiende gehouden. Edo die, evenals zijn moeder Serine en zijn broer Lex, de oorlog heeft weten te overleven, houdt de winkel na 1945 onder de nieuwe naam ‘Firma van Zuiden, exclusieve dameskleding’ nog een tijd aan. Het beheer laat hij over aan anderen, totdat de familie in de jaren ’70 besluit de zaak te verkopen.

Veel dank aan de familie voor de foto’s en de bijdragen aan deze familiegeschiedenis.