Jacob Engelsman

Hier woonde Jacob Engelsman, geboren op 13 januari 1864 in Kockengen (Zuid-Holland). Jacob is de zoon van Jozef Nathan Engelsman, van beroep koopman (‘galanterieslijter’), en Schoontje Hartog Bakker, beiden woonachtig in Woerden. Jozef Nathan is in 1828 in Amsterdam geboren. Schoontje is eveneens geboren in 1828 en afkomstig uit Amsterdam. Ten tijde van hun huwelijk staat het beroep van Schoontje omschreven als dienstmeid. 

Bron: Centraal blad voor Israëlieten in NL (3 mei 1895) via delpher.nl

Vrij gevestigd

Voor zijn huwelijk verhuist Jacob naar Amsterdam waar hij op verschillende adressen woont. Het bevolkingsregister vermeldt dat hij als knecht en bediende werkzaam is. Jacob Engelsman trouwt op 27 oktober 1904 in Woerden met Sophia Hurwits. Jacob is dan 40 jaar oud en inmiddels vrij gevestigd kleermaker van beroep. Op 19 februari 1906 wordt hun dochter en enig kind Jeanne geboren. Het gezin woont tot in het begin van de jaren ‘30 in Woerden om vervolgens naar Utrecht te trekken, waar zij op het adres gaan wonen waar dochter Jeanne al in 1930 haar intrek had genomen. In oktober 1935 verhuist Jacob met zijn vrouw ten slotte naar de Schimmelpenninckstraat 35 in Amersfoort. Ook Jeanne gaat op dit adres wonen. Jacob is dan 71 jaar oud, Sophia is 66. Het gezin Engelsman betrekt de bovenverdieping. 

Transport

Eind 1942 neemt de anti-joodse repressie in snel tempo toe en worden Jacob en zijn vrouw gedwongen naar Amsterdam te verhuizen, waar zij een korte tijd op de Muiderschans wonen. Op 8 januari 1943 vindt het transport naar kamp Westerbork plaats om enkele weken later naar Auschwitz gedeporteerd te worden. Op 26 januari worden Jacob en Sophia aldaar vermoord. 

Wie was dochter Jeanne

Dochter Jeanne heeft de oorlog overleefd. Zij is op 16 maart  1970 overleden, 64 jaar oud. Uit verschillende bronnen is gebleken dat zij in 1942 onderdak vond bij ds. Roel Foppema in de Celsiusstraat nr. 59. Van haar is op dit moment niet veel meer bekend dan dat zij na de oorlog op verschillende adressen in Amersfoort heeft gewoond. Volgens een akte van de Burgerlijke Stand, gedateerd 1935, was zij winkeljuffrouw van beroep. Latere adresboeken vermelden als beroep kantoorbediende en typiste.

Broer Isaac

De familie Engelsman heeft, zoals nagenoeg alle Joodse families, vele doden te betreuren. Jacob komt uit een gezin van acht kinderen, drie meisjes en vijf jongens. Vier van de acht worden vermoord, waaronder Jacob. Een van hen is de eveneens in Amersfoort wonende broer Isaac Engelsman die net als Jacob in Auschwitz vermoord is. Ter herinnering aan hem ligt in de Hendrik van Viandenstraat 24 een herdenkingssteen.

Zwaar getroffen adres

Schimmelpenninckstraat nummer 35 is overigens een zwaar getroffen adres. De hoofdbewoner van het pand is de Amersfoortse letterzetter Martinus Hendrikus van Weem die tijdens de bezetting het Joodse jongetje Sjelomo Hamburger een schuiladres biedt. Het heeft niet mogen baten: de Duitsers vinden Sjelomo en het kind wordt enkele maanden later in Auschwitz vermoord. Van Weem zelf wordt opgepakt en sterft in het Duitse werkkamp Mittelbau-Dora.