Klara de Liever

Buurmeisjes Klara Geerling-Adriaanse (L) en Klara de Liever (R), 2 augustus, jaartal onbekend.

Klara de Liever is de dochter van Marianne Beetz en Hartog de Liever. Ze wordt geboren op 26 augustus 1929 in Amersfoort en groeit hier op in een Joods gezin. Aan de vooravond van de 2^e Wereldoorlog schrijft het negenjarige meisje een versje in het poëziealbum van haar naamgenootje Klara Geerling:

…Als gij eens in stille uren, in dit album zit te turen. En ieders blaadje eens beziet, vergeet dan ook het mijne niet…

Onderduik in Bilthoven

Vier jaar later is het leven van Klara de Liever totaal veranderd. Het is oorlog en de Joden worden door de bezetter stelselmatig ontmenselijkt. Voor Klara en haar familie is Amersfoort na twee jaar bezetting niet langer een veilige woonplek. Ze moet de openbare meisjesschool (U.L.O.) verlaten. In 1943 duiken ze onder in Bilthoven, maar niet voor lang. In december van dat jaar wordt ze met haar moeder en broer Salomon opgepakt, gearresteerd en gevangengenomen.

Handgeschreven briefje

Op een handgeschreven briefje in het dossier van haar moeder in het Nationaal Archief staat: ‘op onderduikadres in Bilthoven gearresteerd en naar Westerbork gevoerd’. Als strafgevangenen komen ze met z’n drieën op 17 december 1943 in Westerbork in een van de strafbarakken terecht omdat ze de anti-Joodse wetgeving, waar onderduik onder viel, hebben overtreden. Op 25 januari 1944 staan Klara, haar moeder Marianne en haar broer Salomon op de deportatielijsten voor Auschwitz.

Interview leeftijdgenootje

De trein vertrekt met meer dan duizend mensen dicht op elkaar gepakt in veewagons naar het vernietigingskamp. Leeftijdgenootje Josephina Prins maakt dezelfde reis. Ze vertelt in een gefilmd interview door het Shoah Foundation Institute over de ontberingen en de volstrekte onwetendheid over reisbestemming en noodlot. De trein komt 27 januari 1944 in Auschwitz aan. De veertienjarige Klara is er bij aankomst direct vergast.

Veel dank aan Karin Koers-Geerling voor de foto’s.