Vrijdagochtend 8 november onthult de stichting Herdenkingsstenen Amersfoort 4 nieuwe herdenkingsstenen. Het is de geboortedag van de joodse Elisabeth Nooitrust, moeder van vier kinderen. Zij moest de onderneming in het centrum van Amersfoort van haar man Izak de Groot overnemen na een fataal schot, maar overleefde de oorlog zelf ook niet. De levens van de 35-jarige Izak, zijn gezin en drie andere joodse Amersfoorters worden tussen negen en twaalf uur in de ochtend herdacht. We nodigen iedereen uit, zodat we hun namen niet vergeten.
De herdenkingsroute start met inloop vanaf 08.45 uur in het Vermeerkwartier aan de Jacob Marisstraat. Hier woonde Salomon Cohensius. Zoon Isaac is afgevoerd naar Midden-Europa en kan met zijn net behaalde artsenexamen overleven. Zijn dagboek ‘Kamparts’ is nu uit in boekvorm. Uit aanvullend onderzoek blijkt dat in de donkere dagen van de Tweede Wereldoorlog zijn vader Salomon is ‘gevlucht in de dood’. Samen met zijn familie herdenken we Salomon Cohensius.
Onderwijzeres met GI-status
De maatschappelijk betrokken Estella Oppenheimer vindt haar geestverwanten in Amersfoort na een loopbaan in het Almelose lager onderwijs. Ze woont eerst aan het Borneoplein, waar volgend jaar in het park een monument komt voor de joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Stella (roepnaam) heeft een netwerk met predikanten, hoopt mogelijk uit handen van de bezetter te blijven door haar GI-status (kwartjoods) en laat in januari alsnog een testament opstellen door een Amersfoortse notaris. Niets helpt. Haar laatste adres is Rubensstraat.
De herfst van 1944
De herfst ziet er tachtig jaar geleden onvoorstelbaar anders uit. Hoewel in delen van Zuid-Nederland de bevrijding al wordt gevierd, zijn er nog volop zware gevechten in ons land. Op 8 november 1944 vallen er twee bommen in het Soesterkwartier, waarvan een achter een perceel in de Seringenstraat. Als de Hongerwinter aanklopt, komt in Amersfoort eind 1944 de rijksambtenaar Hendrik Visser om het leven door een kogel in het hoofd bij een luchtaanval. De oorlog is nog lang niet voorbij.
Brief aan Seyss-Inquart
Ondertussen doet de Duitse vluchteling Herta Sonnenfeld-Glaser er alles aan om aan deportatie te ontkomen. Met haar man Werner en zoontje huurt ze kamers in de Sint Ansfridusstraat in het huis waar ook de latere actrice en schrijfster Marjan Berk dan woont. Hier schrijft Herta een radeloze brief gericht aan Arthur Seyss-Inquart, een Oostenrijkse jurist in Den Haag, nazi en loyale aanhanger van Adolf Hitler. De Haagse ambtenaar Calmeyer en zijn collega’s vinden haar herzieningsverzoek “zeer verwarrend”. Het gevolg is dat de joodse afstamming niet betwist kan worden en ze wordt van de ‘uitstellijst’ verwijderd. De dan 9-jarige zoon duikt onder in Friesland, Herta schuilt achter een luik in de Jozef Israëlsstraat en haar echtgenoot Werner Sonnenfeld duikt onder in Twente waar hij tachtig jaar geleden als enige gezinslid is verraden en in Midden-Euopa vermoord.

Herdenkingsroute
Wilt u meewandelen langs de 4 adressen op deze herdenkingsroute, laat het ons dan weten via het contactformulier o.v.v. ‘Ik ben erbij’. Na aanmelding bent u ook van harte welkom op de koffie na afloop van de herdenking op adres: Havik 29. De route en het indicatieve tijdschema leest u hier. We waarderen uw aandacht en komst. Heeft u vragen, meer informatie of wilt u ons financieel steunen of als vrijwilliger bijdragen, dan horen we ook graag. Samen vergeten we hun namen niet.
No Comment