Esther Reintje van Tijn, privécollectie

Esther Reintje van Tijn, door familie en vrienden Etty genoemd, komt op 18 mei 1926 in Amersfoort ter wereld. Haar vader is Samuel van Tijn. Hij is afkomstig uit Amersfoort en oefent onder meer de beroepen van koopman, vrachtwagenchauffeur en winkelier uit. Etty’s moeder is Roosje Gompers en zij komt uit Gouda. Etty is de oudste van het gezin dat zich in de loop der jaren uitbreidt tot zeven kinderen.

Wanneer Etty geboren wordt, woont het gezin Van Tijn in de Krommestraat 4. Later verhuist de familie naar de Utrechtsestraat 3a waar Etty’s ouders een winkel hebben in feestartikelen, ‘(…) het adres voor feesten en partijen’. Magazijn ‘De Voordracht’, zoals de winkel heel toepasselijk heet, is ook boekhandel annex leesbibliotheek en men kan er ook terecht voor papierartikelen. Zo blijkt uit de talrijke advertenties in de Amersfoortse dagbladen. Ook de grootvader van Etty, Izak van Tijn, leidt een winkelbedrijf, samen met zijn zoon Arie (oom van Etty en broer van haar vader) op de Hof 29a en b.

Handelsdagschool

Toelatingsexamen Handelsschool met Esther van Tijn, Amersfoortsch Dagblad, 20 juli 1939

Dankzij het dagboek van een Joods vriendinnetje, dat de oorlog weet te overleven, kunnen wij ons enigszins een beeld vormen van de kinderen Van Tijn. Zo blijkt dat Etty, als oudste van het gezin, al jong ingezet wordt om haar moeder te assisteren in de winkel. Etty’s moeder moet haar werk in Magazijn ‘De Voordracht’ combineren met de zorg voor haar gezin. Wat Etty’s dromen voor de toekomst zijn is gissen. Misschien wil zij later de winkel van haar ouders overnemen, wij zullen het nooit weten. Hoe dan ook, ze besluit toelatingsexamen voor de Handelsdagschool te doen. In 1939 wordt zij samen met Jacques Kropveld toegelaten.

Joodse leerlingen

Zij zal het eindexamenjaar niet halen. In 1941, wanneer de anti-Joodse terreur steeds scherpere vormen aanneemt en alle Joden uit het openbare leven gebannen worden, moeten alle kinderen ‘van joodsche bloede’ hun school verlaten. Alle scholen, behalve de Openbare Neutrale School van juffrouw Van Albada, bezorgen de Duitse bezetter een lijst met namen van Joodse leerlingen. Ook Etty’s naam staat op deze lijst vermeld. De leerlingen uit het lager onderwijs gaan naar de speciaal opgerichte Joodse school aan het Laurens Costerplein. Isa, Fietje, Reini en Izak, drie zusjes en een broertje, gaan naar deze Joodse school. Wat Etty gaat doen is niet bekend.

Geboorte en overlijden

In diezelfde tijd krijgt Etty er nog een broertje bij, Salomon geheten. Hij wordt op 13 september 1941 geboren. Gezien de omstandigheden van oorlog en terreur moet de zorg om het bestaan overheerst hebben. Etty, dan 15 jaar oud, zal zeker gedeeld hebben in deze zorg. En dan krijgt haar vader in maart 1942 tot overmaat van ramp ook nog een blindedarmontsteking. Groot moet de ontreddering in het gezin Van Tijn geweest zijn wanneer vader Samuel van Tijn op 16 maart 1942 overlijdt ten gevolge van buikvliesontsteking. Het is uitgerekend de dag dat Etty’s zusje Sophie haar tiende verjaardag heeft.

Direct naar Westerbork

Half augustus 1942 krijgen de Joodse inwoners van Amersfoort opdracht te vertrekken. Velen vinden in Amsterdam tijdelijk huisvesting. Het gezin Van Tijn, dat nu vaderloos is, heeft om onbekende redenen nog enig respijt. Maar op 24 mei 1943 wordt Etty, samen met haar moeder Roosje Gompers, broertjes Izak, Benjamin en Salomon en zusjes Reintje, Isa en Sophie opgepakt en in kamp Vught geïnterneerd. Etty gaat om onbekende reden als enige direct door naar Westerbork. Twee dagen later al gaat Esther Reintje van Tijn op het 65e transport naar Sobibor waar zij op 28 mei 1943 is vermoord. Tien dagen eerder bereikte Etty haar zeventiende verjaardag.